فضيلت اين شب نورانى از شب نوزدهم بيشتر است و بايد اعمال اين شب را، از غسل و احيا و زيارت و نماز هفت «توحيد» و قرآن بر سر گرفتن و صد ركعت نماز و دعاى جوشن كبير و غير آنها را انجام دهد و در غسل و احيا و سعى در عبادت، در اين شب و شب بيست وسوم اصرار ورزد، در روايات به اين معنى كه شب قدر يكى از اين دو شب ميباشد، تاكيد شده در چند روايت آمده: كه از معصوم خواسته شد: معين فرماييد كه شب قدر كدام يك از اين دو شب است؟ ايشان تعيين نكرد، بلكه فرمود:ما أيسر ليلتين فيما تطلبچه آسان است دو شب در آنچه میجويىيا آنكه فرمود:ما عَلَيْكَ أَنْ تَفْعَلَ خيراً في لَيْلَتَيْنِ وَ نَحوِ ذلك.
و قال شيخنا الصدوق فيما أملى على المشايخ في مجلس واحدٍ من مذهبِ الإماميةِ و مَنْ أحيا هاتَينِ الليلَتين بِمُذاكرةِ العلمِ فهو أفضلُ.
يا آنكه فرموده: باكى بر تو نيست كه در هر دو شب كار خير انجام دهى مانند ان.
و شيخ ما صدوق در آنچه بر بزرگان در يك مجلس راجع به مذهب اماميه ديكته كرده چنين فرمود: هر كه اين دو شب را با بحثهاى علمى احيا بدارد بهتر است.

و از جمله اين دعاها دعايى است كه در كتاب «كافى» به صورت روايت مستند، و در كتاب «مقنعه» و «مصباح» بدون ذكر سند نقل شده: كه در شب اوّل از دهه سوم، يعنى در شب بيست ويكم بخوان:يَا مُولِجَ اللَّيْلِ فِي النَّهَارِ وَ مُولِجَ النَّهَارِ فِي اللَّيْلِ وَ مُخْرِجَ الْحَيِّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ مُخْرِجَ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ يَا رَازِقَ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا اللَّهُ يَا رَحِيمُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ لَكَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْيَا وَ الْكِبْرِيَاءُ وَ الْآلاءُ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِي فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ فِي السُّعَدَاءِ وَ رُوحِي مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِي فِي عِلِّيِّينَ وَ إِسَاءَتِي مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِي يَقِينا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِي وَ إِيمَانا يُذْهِبُ الشَّكَّ عَنِّي وَ تُرْضِيَنِي بِمَا قَسَمْتَ لِي وَ آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِيقِ وَ ارْزُقْنِي فِيهَا ذِكْرَكَ وَ شُكْرَكَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَيْكَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْفِيقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ.
اى وارد كننده شب و روز، و وارد كننده روزوشب، و بيرون آورنده زنده از مرده، و بيرون آورنده مرده از زنده، اى روزى دهنده بی حساب به هركه خواهى، اى خدا، اى مهربان، اى خدا اى خدا، اى بخشنده، اى خدا، اى خدا، اى خدا، براين نام هاى نيكوتر، و نمونه هاى برتر و بزرگ منشى و نعمتها، از تو مى خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و قرار دهى نامم را در اين شب از گروه سعات مندان، و روحم را با شهيدان، و نيكوكارى ام را در بلندترين مقام بهشت، و بدكارى ام را آمرزيده، و بر من يقينى ببخشى كه دلم همراه آن باشد، و ايمانى كه دودلى را از من بردارد، و خشنودم نمايى به آنچه نصيبم كردى، و ما را در دنيا و آخرت پاداش نيكو عنايت كن، و از آتش سوزان حفظ فرما، و در اين شب ذكر و شكر و رغبت به سويت، و توبه و توفيق آنچه كه محمّد و خاندان محمّد (درود خدا بر او و ايشان) را به آن موفق نمودى نصيب من فرما.

كفعمى از سيّد ابن باقى نقل كرده كه در شب بيست ويكم بخوان:اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْسِمْ لِي حِلْما يَسُدُّ عَنِّي بَابَ الْجَهْلِ وَ هُدًى تَمُنُّ بِهِ عَلَيَّ مِنْ كُلِّ ضَلالَةٍ وَ غِنًى تَسُدُّ بِهِ عَنِّي بَابَ كُلِّ فَقْرٍ وَ قُوَّةً تَرُدُّ بِهَا عَنِّي كُلَّ ضَعْفٍ وَ عِزّاً تُكْرِمُنِي بِهِ عَنْ كُلِّ ذُلٍّ وَ رِفْعَةً تَرْفَعُنِي بِهَا عَنْ كُلِّ ضَعَةٍ وَ أَمْناً تَرُدُّ بِهِ عَنِّي كُلَّ خَوْفٍ وَ عَافِيَةً تَسْتُرُنِي بِهَا عَنْ كُلِّ بَلاءٍ وَ عِلْما تَفْتَحُ لِي بِهِ كُلَّ يَقِينٍ وَ يَقِينا تُذْهِبُ بِهِ عَنِّي كُلَّ شَكٍّ وَ دُعَاءً تَبْسُطُ لِي بِهِ الْإِجَابَةَ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ وَ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ يَا كَرِيمُ وَ خَوْفا تَنْشُرُ [تُيَسِّرُ] لِي بِهِ كُلَّ رَحْمَةٍ وَ عِصْمَةً تَحُولُ بِهَا بَيْنِي وَ بَيْنَ الذُّنُوبِ حَتَّى أُفْلِحَ بِهَا عِنْدَ الْمَعْصُومِينَ عِنْدَكَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَخدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و آن چنان بردبارى روزى من گردان كه در نادانى را به روى من ببندد، و هدايتى كه رهيدن از هر گمراهى را به وسيله آن بر من منت نهى، و ثروتى كه در هر فقرى را به سبب آن بر من ببندى، و نيرويى كه به آن هرگونه ضعفى را از من برگيرى، و عزّتى كه مرا به آن از هر خوارى اكرام نمايى، و مرتبه بلندى كه مرا به آن از هر افتادنى بلند گردانى، و امنيتى كه به آن هر ترسى را از من دور سازى، و سلامتى كاملى كه مرا به آن از هر بلايى بپوشانى، و دانشى كه به آن در هر يقينى را به رويم بگشايى، و يقينى كه به آن هر شكى را از من برطرف سازى، و دعايى كه به آن سفره اجابت را در امشب و در اين ساعت بگسترانى همين ساعت، همين ساعت، همين ساعت اى كريم، و ترسى كه به آن هرگونه رحمتى را برايم پخش كن، و بازدارنده اى كه بين من و گناهانم پرده شود، تا به سبب آن نزد معصومين به درگاهت رستگار شوم، به حق مهربانی ات اى مهربان ترين مهربانان.
روايت شده: كه حماد بن عثمان در شب بيست ويكم بر امام صادق عليه السّلام وارد شد، حضرت پرسيد: غسل كرده اى؟ عرض كرد آرى، فدايت شودم، پس حضرت حصرى خواست و حمّاد را به نزديك خود طلبيد و مشغول نماز شد و پيوسته نماز خواند و حمّاد هم در كنار حضرت نماز می خواند، تا از نمازهاى خود فارغ شدند، آنگاه امام صادق عليه السّلام دعاكرد و حمّا آمين گفت، تا سپيده دميد، سپس آن حضرت اذان و اقامه گفت و بعضى از خدمتكاران خود را خواست و جلو ايستاد و نماز صبح خواند، در ركعت اول پس از سوره «حمد» سوره «قدر» و در ركعت دوم بعد از سوره «حمد» سوره «توحيد» را قرائت كرد و بعد از نماز مشغول تسبيح و تحميد و تقديس و ثناى حق و صلوات بر پيامبر و دعا براى مردان و زنان مومن و مسلمان شد، سپس سر به سجده گذاشت و به اندازه يك ساعت به جز صداى تنفس صدايى از آن حضرت شنيده نشد، پس از آن اين دعا را خواند: معبودى جز تو نيست زيرورو كننده دلها وديده ها تا آخر دعا كه در كتاب» اقبال «آمده است.
غ شيخ كلينى روايت كرده كه امام باقر عليه السّلام در شبهاى بيست ويكم و بيست وسوم تا نيمه شب دعا مى خواند، و پس از آن شروع به خواندن نماز می كرد.
آگاه باش كه در هر شب از شبهاى اين دهه غسل مستحب است.
روايت شده حضرت رصول صلى اللّه عليه و آله در هر شب اين دهه غسل می كرد.
و نيز اعتكاف در اين دهه استحباب و فضيلت بسيار دارد و بهترين اوقات براى اعتكاف اين دهه است و روايت شده كه اعتكاف در اين دهه برابر دو حج و دو عمره ثواب دارد.
«بناى رسول خدا صلى اللّه عليه و آله اين بود، كه چون دهه آخر ماه رمضان می شد، در مسجد اعتكاف می كرد، چادرى مويين براى آن حضرت می زدند و آن جناب كمر عبادت را محكم می بست و بستر خواب را به هم می پچيد» و آگاه باش كه در چنين شبى در سال چهلم شهادت مولايمان حضرت امير المؤمنين عليه السّلام واقع شد و در اين شب غصّه هاى آل محمّد عليهم السّلام و شيعيانش تازه می شود و روايت شده كه در آن شب مانند شب شهادت امام حسين عليه السّلام سنگى از روى زمين برداشته نشد، مگر آنكه زير آن خون تازه بود.
شيخ مفيد فرموده: در اين شب صلوات بسيار فرست و در نفرين بر ستم كنندگان به آل محمّد عليهم السّلام و لعن فرستادن بر قاتل امير المؤمنين عليه السّلام سعى و كوشش كن.

منبع: کلیات مفاتیح الجنان، حاج شیخ عباس قمی (ره)

التماس دعا