یادداشت‌های زیرزمین
در خاطره‌های هر انسانی، چیزهایی وجود دارد که نمی‌تواند آن‌ها را به همه کس بگوید، بلکه خیلی که به خودش فشار بیاورد. می‌تواند آن‌ها را فقط به دوستان نزدیکش بگوید و اقرار کند. مطالب دیگری نیز وجود دارند که آن‌ها را حتی به دوستان نزدیکش نیز آشکار نخواهد کرد و از ایشان هم پنهان می‌دارد و فقط به خودش می‌تواند بگوید و آن‌ها را بداند و در حافظه‌اش تکرار کند. آن‌هم فقط در زیر قفل و مهر خاموشی و بالاخره مطالب دیگر نیز وجود دارد که انسان حتی از آنکه آن‌ها را به خودش نیز اقرار کند و بگوید می‌هراسد و این گونه مطالب در مغز هر انسان متفکر و تربیت‌شده و فهمیده‌ای وجود دارد و به مقدار قابل ملاحظه‌ای هم وجود دارد یعنی کم‌کم جمع می‌شود، به‌طوری که می‌توان گفت: هرچه این انسان بیشتر "تربیت‌شده" باشد، به‌همان نسبت از این قبیل مطالب نگفتنی بیشتر دارد.
#یادداشت‌های_زیرزمین، #فئودور_داستایوسکی، مترجم: #رحمت_الهی، #مؤسسه_انتشارات_امیرکبیر، صص ۸۴ و ۸۵