مواجهه با ترس ناشی از حمله کوسهها
موقعیت: هر چند سال یکبار رسانهها درباره حمله کوسهها سروصدا به پا میکنند. با این حال حمله کوسهها بسیار نادر است و در سالهای مختلف میزان این حملات تفاوت چندانی ندارد. پس چرا این مسئله اینقدر توجه رسانهها و عموم مردم را به خود جلب میکند؟ پاسخ این است که حمله کوسهها سبب تولید داستانهای ترسناک و فراموشنشدنی نظیر داستانی که در برنامه تلویزیونی اپرا وینفری بیان شد میشود:
اپرا: بتانی همیلتون به موجسواری علاقه بسیاری داشت. او از هشت سالگی هر روز موجسواری میکرد و در این زمینه استعدادی خدادادی داشت بهطوری که مردم میگفتند در رگهای او آب شور دریا جریان دارد. او در نوجوانی و در سن ۱۳ سالگی ستاره پر فروغ موجسواری بود و در منطقه بسیار مشهور شده بود؛ اما اتفاقی روی داد که بتانی را در کل جهان به تیتر اول تبدیل کرد.
صبح خیلی زود بود. بتانی در اقیانوس بر روی تخته موجسواریاش دراز کشیده و دستش را درون آب آویزان کرده بود. ناگهان کوسه قاتل ۴ متری به دستش حملهور شد و وحشیانه آن را از بدن کوچکش جدا کرد. چند ثانیه بعد كوسه کل دست بتانی را با خود برد و او بر روی تخته موجسواریاش درون آب پر از خون تنها ماند.
تصور کنید که شما باید با این داستان واضح مبارزه کنید. شاید شما مدیر روابط عمومی بنیاد حمایت از کوسهها هستید یا شاید سعی دارید دختر دبیرستانی خود را قانع کنید که رفتن به ساحل دریا خطری ندارد. چگونه این کار را انجام میدهید. شما واقعیت را در یک سمت خود دارید؛اینکه حمله کوسهها بسیار نادر است، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که دیگران شما را باور کنند. پس از چه منبع اعتباربخشی استفاده میکنید تا دیگران شما را باور کنند؟
■ پیام ۱
ما این پیام را بر اساس آمارهای منتشر شده توسط موزه تاریخ طبیعی فلوریدا بیان میکنیم:
احتمال اینکه در منطقه حفاظت شدهای که ناجیان غریق نیز حضور دارند، غرق شوید بیشتر از آن است که از سوی کوسهای مورد حمله قرار بگیرید. این اتفاق بسیار کمتر از اولی موجب مرگ شده است. در ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۰، دوازده نفر در منطقه حفاظت شده کشته شدند. درحالیکه مرگومیری توسط کوسهها اتفاق نیفتاده است (در هر سال به طور میانگین تنها ۰/۴ نفر به این دلیل کشته میشوند).
● توضیحاتی درباره پیام ۱
این پیام خوب است اما عالی نیست. این پیام به اعتبار درونی دست برده است، ناشی از آمارهای سفت و سخت. ما دو توضیح داریم: اول اینکه غرق شدن به نظر معیار مقایسه درستی نیست، زیرا بسیاری از مردم فکر میکنند که غرق شدن دلیل بسیار رایجی برای مرگ است. "غرق شدن بسیار بیشتر از حمله کوسهها موجب مرگومیر میشود" خیلی غیرمنتظره به نظر نمیرسد (شاید ما بسیار شکاک باشیم اما حضور ناجی غریق دانشجوی کالج هرگز مانند ضمانت سفتوسخت ایمنی نیست). دوم اینکه مقایسه آماری، ۱۲ کشته در برابر ۰/۴، خوب است اما مشخصاً در مقیاس انسانی، روشن و معنیدار نیست. بسیار بعید است که کسی این اعداد را یک هفته بعد به خاطر بیاورد.
■ پیام ۲
این پیام نیز بر اساس آمار منتشر شده توسط موزه تاریخ طبیعی فلوریدا بیان شده است:
احتمال اینکه توسط کدام یک از دو حیوان زیر کشته شوید، بیشتر است؟
کوسه یا آهو؟
پاسخ: احتمال اینکه آهو شما را بکشد بیشتر است. در واقع بیش از ۳۰۰ برابر بیشتر احتمال دارد که آهو شما را بکشد. (در اثر برخورد با اتومبیلتان).
● توضیحاتی درباره پیام ۲
ما این ایده غیرمنتظره را دوست داریم که بامبی۱ خطرناکتر از کوسه وحشی است و به دنبال آن این آمار غیرمنتظرهتر که بامبی بسیار خطرناکتر است (۳۰۰ برابر کشندهتر است!). بسیار بیمعنی و خندهدار است که فکر کنیم شوخطبعی و طنز، پادزهری برای غلبه بر ترس ناشی از داستانهای حمله کوسه است. اینجا تا حدی درگیر جنگ ارتباطات احساسی هستیم.
این پیام با آمار به اعتبار درونی دست پیدا میکند، در عین حال به مخاطبان خود نیز بهعنوان منبع اعتبار بخش چنگ میزند. آنها میدانند که هنگام رانندگی تا چه حد از آهوها میترسند، مثلاً نه خیلی. تعداد بسیار کمی از ما به دلیل کمین آهوها از بیرون رفتن میترسیم. ما میدانیم که از آهوها نمیترسیم پس چرا باید از کوسهها بترسیم؟ (این مقایسه از مقایسه حمله کوسهها با غرق شدن بسیار مؤثرتر است، بالاخره بیشتر ما حداقل اندکی ترس از غرق شدن داریم).
| برگه امتیازها |
چک لیست پیام ۱ پیام ۲
ساده ■ ■
غیر منتظره □ ■
ملموس ■ ■
معتبر ■ ■
احساسی □ ■
داستانی □ □
■ لُب مطلب
هنگامیکه از آمار استفاده میکنیم هرچه کمتر بر اعداد واقعی تکیه کنیم، بهتر است. ما با اعداد از روابط نهفته مطلع میشویم اما راه نسبتاً بهتری نیز برای نشان دادن روابط نهفته وجود دارد.
۱. Bamby: آهوی کوچک کارتونی انیمیشنی به همین نام که در سال ۱۹۴۲ توسط دیزنی ساخته شد. م.
#ایده_عالی_مستدام #چگونه_ایدههای_ماندگار_بسازیم؟، برادران #هیث (#چیپ_هیث - #دن_هیث)، مترجمان: #سید_رامین_هاشمی و #مجتبی_اسدی، #آریانا_قلم، صص ۲۲۰-۲۱۷